اتیل استات

اتیل استات یا همان اتیل اتانوات چیست و هر آنچه باید در مورد اتیل استات بدانید

اتیل استات (Ethyl Acetate) یک ماده شیمیایی است که در بین متخصصان با نام اتیل اتانوات شناخته می‌شود. این ماده در دمای اتاق (25 درجه سانتی‌گراد) به صورت یک مایع شفاف و بی‌رنگ است. بوی این ماده شباهت زیادی به بوی میوه دارد و به همین خاطر برای بسیاری از افراد مطبوع و دوست داشتنی است. فرمول شیمیایی این ماده به صورت فرمول شیمیایی C₄H₄O₂ است. در این مقاله قصد داریم با این ماده شیمیایی ارگانیک (آلی) آشنا شویم و ببینیم چه خصوصیات، مزایا، معایب و کاربردهایی دارد. در صورت تمایل به آشنایی با این ماده تا پایان این مقاله با ما همراه شوید.

اتیل استات یک ماده شیمیایی پرکاربرد است که در بین صنعتگران و متخصصان با نام‌های مختلفی مانند استیک اسید اتیل استر، اتیل اتانونات و استیک اتر هم شناخته می‌شود. اگر نگاهی به تصویر زیر بیندازید، متوجه ساختار شیمیایی این ماده می‌شوید. فرمول شیمیایی این ماده به صورت C₄H₄O₂ است.

اتیل استات یک حلال غیرقطعی به حساب می‌آید و با توجه به یک اصل مهم در شیمی که «شبیه، شبیه را در خودش حل می‌کند»، این ماده هم به مقدار بسیار کمی در آب (یک حلال قطبی) حل می‌شود. بر اساس مطالعاتی که تاکنون صورت گرفته تنها 80 گرم از این ماده در آب حل می‌شود. دمای جوش این ماده 77 درجه سانتی‌گراد است. اتیل استات یکی از انواع استرها محسوب می‌شود و خواصی شبیه به استرها دارد.

اتیل استات در دمای اتاق فرار است و دمای ذوب آن منفی 83 درجه سانتی‌گراد برآورد شده است. افزایش دما باعث می‌شود که انحلال‌پذیری این ماده بیشتر شود. این ماده به عنوان یکی از بهترین حلال‌ها شناخته می‌شود و سرعت تبخیر نسبتاً بالایی هم دارد.

اتیل استات چه کاربردهایی دارد؟

اتیل استات یکی از پرکاربردترین مواد شیمیایی است که صنایع مختلف از آن استفاده می‌کنند. این ماده دو خاصیت مهم دارد. نخست اینکه به راحتی تبخیر می‌شود و دوم اینکه بوی خوبی دارد و همین بوی خوب باعث می‌شود که هر جا نیاز به بوی میوه مانند باشد، اتیل استات بتواند به صنایع کمک کند. این ماده به دلیل هزینه مناسبی که برای شرکت‌ها دارد، معمولاً به مقدار زیاد مورد استفاده قرار می‌گیرد و میزان تولید آن در جهان سالانه بیش از یک میلیون تن اعلام شده است. البته همین تولید بالا است که باعث شده قیمت این محصول مناسب و مقرون به صرفه تمام شود. در ادامه به چند مورد از کاربردهای این ماده اشاره خواهیم کرد:

1. حلال، پاک کننده و رقیق‌کننده

اولین کاربردی که اتیل استات دارد این است که یک حلال، پاک کننده و رقیق‌کننده منحصر به فرد است و برای پاک کردن مواد آرایشی مثل لاک ناخن یا تمیز کردن بُردهای الکترونیکی از آن‌ها استفاده می‌شود. یکی از بهترین رقیق‌کننده‌ها و حلال‌ها در صنعت چاپ، اتیل استات است.

2. عطرسازی

همان‌گونه که گفته شد این ماده بوی بسیار خوب و دلچسبی دارد. صنعت عطر نیازمند چنین موادی است که بتواند از آن به جای اسانس میوه استفاده کند و عطر خود را با بوی طبیعی و با ماندگاری بسیار بالایی بسازد و روانه بازار کند.

3. مواد غذایی

از این ماده به عنوان اسانس و طعم‌دهنده در مواد غذایی یا برای کاهش کافئین قهوه و چای استفاده می‌شود. مسمومیت این ماده بسیار کم است و از نظر متخصصان در هنگام تخمیر مشروبات الکلی به صورت طبیعی ساخته می‌شود. از ماده اتیل استات برای تولید شیرینی‌ها هم استفاده می‌شود. در بیشتر مواقع از این ماده برای تولید آدامس، آب نبات، بستنی، کیک و غذاهای پخته استفاده می‌شود.

4. صنایع پوششی

اتیل استات به دلیل حلالیت و رقیق کنندگی بی‌نظیری که دارد در تولید پوشش‌های تینر و سلولز و لاک سلولز استات مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین در صنایع رنگ و رزین هم از این ماده به حلال کمک می‌گیرند. وقتی می‌خواهند چوبی که در مبلمان به کار رفته است را در برابر آسیب‌های مختلف محافظت و نگهداری کنند، باید یک پوشش محکم تهیه کنند. در فرمولاسیون پوشش این چوب از اتیل اتانوات کمک می‌گیرند.

5. صنایع کشاورزی

یکی از صنایع دیگری که از این ماده پرکاربرد استفاده می‌کند، صنعت کشاورزی است. در صنعت کشاورزی برای تولید علف‌کش‌ها از این ماده استفاده می‌شود. علف‌کش‌ها یکی از مهم‌ترین موادی هستند که کشاورزی مدرن از آن‌ها برای مبارزه با آفات استفاده می‌کند.

6. صنایع دارویی

صنایع دارویی هم از خواص اتیل استات بی‌بهره نمانده‌اند و از آن به عنوان یک حلال کمک می‌گیرند. فرآیند تغلیظ و خالص‌سازی آنتی بیوتیک‌ها، یکی از فرآیندهای مهمی است که با استفاده از اتیل استات انجام می‌شود.

تاکنون تلاش کردیم که به کاربردهای مهم اتیل اتانوات اشاره کنیم. در بخش بعدی این مقاله تصمیم داریم به نکات ایمنی و خطرات احتمالی این ماده اشاره خواهیم کرد:

مضرات احتمالی و نکات ایمنی در مورد اتیل استات

• اولین نکته‌ای که خیلی توجه افراد و متخصصان را جلب می‌کند، میزان سمیت این ماده است. این ماده در بسیاری از موجودات و مواد به صورت طبیعی وجود دارد و به همین خاطر خطر سمیت چندانی برای آن در نظر گرفته نمی‌شود.
• اصلی‌ترین نگرانی که در مورد ایمنی اتیل استات وجود دارد این است که این ماده، به شدت اشتعال‌پذیر است. در دماهای بالاتر از 200 درجه سانتی‌گراد مایع اتیل اتانوات و بخارهای آن مشتعل می‌شوند و به همین دلیل هم صنایعی که از این ماده استفاده می‌کنند باید مراقب باشند که دما از 200 درجه سانتی‌گراد فراتر نرود.
• نکته مهم دیگری که در مورد این ماده وجود دارد و باید آن را در نظر بگیریم، این است که استنشاق یا بلع بیش از حد این ماده می‌تواند به ارگان‌های داخلی بدن آسیب‌های جدی و اساسی وارد کند. به همین خاطر در صورتی که نکات ایمنی به خوبی رعایت نشود، اتیل استات می‌تواند به صورت بالقوه خطرناک باشد.
• قرار گرفتن در معرض بخارهای اتیل استات می‌تواند چشم، بینی و سیستم تنفسی انسان را تحریک کند. همچنین ارتباط بیش از حد با این ماده می‌تواند موجب ضعف، خوب آلودگی و کم‌حواسی شود. البته توجه داشته باشید که متخصصان پس از تحقیقات و بررسی‌های فراوان هنوز نتوانسته‌اند مدرکی دال بر سرطان‌زا یا سمی بودن اتیل استات پیدا کنند.
• همان‌گونه که پیش از این اشاره شد، اتیل استات نوعی استر است و تحقیقات و آزمایش‌های حیوانی روی استرها نشان می‌دهد که این ماده می‌تواند در غلظت‌های بالا، پیامدهای مختلف مانند افسردگی داشته باشد و حتی سیستم عصبی مرکزی انسان را از بین ببرد.
• از آن‌جا که اتیل استات خاصیت اشتعال‌پذیری بسیار بالایی دارد، باید آن را دور از منابع احتمالی احتراق ذخیره‌سازی کرد. توجه داشته باشید که این ماده نسبت به رطوبت هم حساس است. به همین خاطر است که برای ذخیره‌سازی آن باید از یک محیط خشک، خنک و دارای تهویه مناسب استفاده کرد. همچنین باید این ماده را دور از مواد اکسدکننده، اسیدها و بازها نگهداری کرد.

شیوه تولید صنعتی این ماده

به صورت کلی دو روش مهم صنعتی برای تولید اتیل استات وجود دارد که شرکت‌ها بسته به صلاح‌دید خود از یکی از این دو روش استفاده می‌‌کنند:

1. روش استری کردن اتانول برای تولید اتیل استات

برای تولید صنعتی این ماده از استری کردن اتانول و استیک اسید به کمک یک اسید قوی استفاده می‌شود. برای این کار ابتدا کمی سولفوریک اسید را در یک ظرف می‌ریزیم و آن را پیش گرم می‌کنیم. سپس آن را به یک ستون استری‌کننده وارد می‌کنیم تا رفلکس شود. مخلوطی که ایجاد کرده‌ایم برای جداسازی 85 درصد از اتیل استات وارد یک ستون دیگر می‌شود.

سپس آب وارد فرآیند می‌شود تا یک مخلوط دو لایه به وجود بیاید و اتیل استات آن جدا شود. در نهایت باقی‌ مانده این مخلوط به یک ستون دیگر منتقل می‌شود تا سایر ناخالصی‌ها هم جدا شود. خلوص اتیل استات حاصل از این فرآیند، حدود 95 درصد ارزیابی می‌شود.

2. روش هیدروژن زدایی از اتانول

روش دیگری که برای تولید اتیل استات وجود دارد، هیدروژن زدایی از اتانول است. این روش خیلی ارزان‌تر از استری کردن تمام می‌شود و به همین خاطر متداول‌تر است. در این روش تجزیه کاتالیستی اتانول صورت می‌گیرد. معمولاً کاتالیستی که در این فرآیند مورد استفاده قرار می‌گیرد، مس است. هیدروژن زدایی در دمای کمتر از 250 درجه سانتی‌گراد صورت می‌گیرد.

قیمت، خرید و فروش اتیل استات

فروشگاه‌های اینترنتی ایرانی و خارجی مختلفی در زمینه فروش این محصول فعالیت می‌کنند. این ماده به صورت مایع به فروش می‎‏رسد و برای فروش آن از بسته بندی پلاستیکی، شیشه‌ای و فولاد ضدزنگ استفاده می‌شود. در صورتی که تمایل به خرید این ماده دارید می‌توانید از قسمت تماس با ما سایت اقدام به تهیه و خرید این محصول نمایید.

کلام آخر

اتیل اتانوات یا همان اتیل استات یکی از مقرون به صرفه‌ترین حلال‌هایی است که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد و به دلیل بوی خوبی و سمیت ناچیزی که دارد، در صنایع مختلف محبوب است. روند موجود نشان می‌دهد که این ماده در آینده به یکی از مواد پرکاربرد تبدیل شود و شاهد استفاده بیشتر از آن مخصوصاً در محصولات آرایشی و بهداشتی خواهیم بود. آیا این مقاله برای شما مفید بود؟ از نظر شما این ماده چه فواید و مضرات دیگری دارد؟ آیا در صنایع دیگری غیر از صنایع مذکور در این مقاله هم از اتیل استات استفاده می‌شود؟ لطفاً نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.

محصولات مرتبط :

کلسیم کاربید سولفات آهن بوتیل گلایکول تولوئن